پیشنه هنر قطاعی‌خط در ایران

قطّاعی رشته‌ای از هنرهای تزیینی و دستی است. این هنر و هنرمندانش در ایران ناشناخته و گمنام مانده‌اند. ظاهراً در حدود سده نهم هجری قمری این هنر از چین به ایران‌زمین (به ویژه شهرهای هرات، تبریز و شیراز) آمده، سپس به کشور عثمانی (ترکیه) راه یافته و با ورود به برخی کشورهای اروپایی رواج و گسترش جهانی یافته است. علیرغم رواج هنر قطاعی در میان ایرانیان در سده نهم هجری، متاسفانه در سنجش با دیگر هنرها، به این هنر ظریف توجه لازم مبذول نگردیده و چنان‌که بایست بدان ارج نهاده نشده است. اگرچه هنرمندان ایرانی چیره‌دست و ماهری در این رشته پدیده آمدند، لیک شماره آنان و نمونه کارها و بریده‌هایشان بسیار اندک است.

کاغذبران ایران:
• سده نهم هجری:
شیخ عبدا.. کاتب هروی (شاید اولین هنرمند رشته قطاعی) – دوست محمد مصور قاطعی هروی، یاری مذهب هروی
• سده دهم هجری:
میرمحمد باقر قاطع هروی – دوست مصور – میرمحمد طاهر مجّلد – مظفرعلی تربتی – کمال نذرعلی قاطع بدخشی – میرقاسم مذّهب  علی قاطع بیانی تبریزی – محمد جعفر – ملاقاطعی هروی
• سده یازدهم هجری:
بنیاد تبریزی – علیرضای تبریزی – میرداورکیا الحسینی – مراد العباسی
• سده دوازدهم هجری:
علیقلی ماهر مغانی
• سده سیزدهم هجری:
میرزا محمدعلی سنگلاخ – میرزا محمدحسین یزدی – ملا محمدتقی صحاف اصفهانی – میرزا حبیب ا… نظام افشار
• سده چهاردهم هجری:
ابراهیم – عبدالصمد لله باشی – میرزا مهدی شریف شیرازی – ملامحمد علی فرخ بواناتی – میرزا احمد تهرانی – میرزا حسن زرین قلم – ابوالقاسم خوانساری
برگرفته از کتاب «هنر کاغذبری (قطاعی) در ایران» – تالیف زنده‌یاد استاد یحیی ذکاء

قطعه قطاعی به خط میرعماد الحسنی و قطاعی احتمالاً توسط میرزا محمدعلی قوچانی (میرزای سنگلاخ) 

توضیح: تصویر متعلق به سایت موزه و کتابخانه ملک است (لینک).

توضیح: تصویر متعلق به سایت موزه و کتابخانه ملک است (لینک).